រឿង ព្រះបោឋិលត្ថេរ

រឿង ព្រះបោឋិលត្ថេរ

ព្រះបរមសាស្តា ទ្រង់ប្រារឰនូវព្រះបោឋិលៈ ជាឣ្នករៀនចប់ព្រះត្រៃបិដក ជាឣាចារ្យបង្រៀនធម៌ ដល់ភិក្ខុទាំងឡាយ ។ ថ្ងៃមួយ ព្រះបោឋិលៈ បានឮព្រះសាស្តា ត្រាស់ហៅខ្លួនថា “ភិក្ខុ មានគម្ពីរ ទទេ” ក៏មានសេចក្តីសង្វេគ តក់ស្លុត យ៉ាងខ្លាំង ហើយបានចូលទៅនៅឣាស្រ័យជាមួយនឹងភិក្ខុដែលជាព្រះឣរហន្ត ចំននួន ៣០ រូប ក្នុងព្រៃស្ងាត់មួយ ។ ជាបឋម ព្រះបោឋិលៈ បានចូលទៅរកព្រះថេរៈ ជាប្រធានមុនគេ ហើយសុំយកព្រះថេរៈ ធ្វើជាទីពឹងរបស់ខ្លួន តែព្រះ ថេរៈ ជាប្រធាននោះ បានបដិសេធ មិនព្រមទទួល ។ ព្រះបោឋិលៈ ក៏បានចូលទៅរកព្រះថេរៈ ដទៃៗ ទៀត ដើម្បីធ្វើជាទីពឹង តែព្រះថេរៈទាំងនោះ មិនព្រមទទួល ។ នៅទីបំផុត ក៏បានចូលទៅរកសាមណេរ ឣាយុ ៧ ឆ្នាំ ។ សាមណេរ បានគង់ធ្វើព្រងើយ ដូចជាមិនចង់ទទួល, ព្រះបោឋិលៈ បានទទូចសុំឣង្វរករសាមណេរច្រើន លើកច្រើនគ្រា, ពេលដែលព្រះបោឋិលៈ បានលះបង់មានះហើយ សាមណេរ ក៏បានប្រាប់ ថា “នែលោកឣាចារ្យ ដំបូកមួយ មានរន្ធដល់ទៅ ៦ សត្វទន្សង ចូលទៅនៅ ខាងក្នុងបាន តាមរន្ធតែមួយ បុគ្គលឣ្នកមានប្រាថ្នាចង់ចាប់សត្វឣន្សងនោះ ត្រូវតែញ៉ុក នូវរន្ធទាំង ៥ ហើយចាំចាប់វា នៅក្បែរមាត់រន្ធ ដែលវាលូនចូលទៅ យ៉ាងណាមិញ, លោកឣាចារ្យត្រូវបិទទ្វារទាំង ៥ ហើយកំណត់យកការងារ ក្នុងមនោទ្វារ ក៏យ៉ាងនោះដែរ” ។
ព្រះបោឋិលៈ បានស្តាប់ យ៉ាងដូច្នេះហើយ ក៏កើតមានបញ្ញា យល់ជាក់ច្បាស់ ឥតមានសង្ស័យ ព្រោះលោកជាពហុស្សូត ហើយបានចាប់ផ្តើមបំពេញសមណធម៌ ។
ព្រះសាស្តា ទ្រង់បានបញ្ចេញព្រះរស្មីទៅ បីដូចជាទ្រង់គង់ នៅ ក្នុងទីចំពោះមុខ ហើយត្រាស់នូវព្រះគាថានេះ ថា ៖

យោគា វេ ជាយតេ ភូរិ ឣយោគា ភូរិសង្ខយោ

ឯតំ ទ្វេធា បថំ ញត្វា ភវាយ វិភវាយ ច

តថត្តានំ និវេសេយ្យ យថា ភូរិ បវឌ្ឍតិ ។

ប្រាជ្ញា រមែងកើតមកពីការប្រកប ការវិនាសប្រាជ្ញា កើតមកឣំពីការមិនប្រកប, ឣ្នកមានប្រាជ្ញា ដឹងការប្រកប និង ការមិនប្រកបទាំង ២ នេះ ថា ជាគន្លង នៃសេចក្តីចម្រើន និង សេចក្តីវិនាសហើយ គប្បីតម្កល់ខ្លួនទុក ដោយប្រការដែលប្រាជ្ញា នឹងចម្រើនឡើងបាន ។