រឿង ភិក្ខុទូលសួរបញ្ហា

រឿង ភិក្ខុទូលសួរបញ្ហា

ព្រះបរមសាស្តា កាលឣាស្រ័យក្រុងសាកេតុ ប្រថាប់គង់នៅ ក្នុងក្រុងឣញ្ជនវ័ន ទ្រង់ប្រារឰនូវបញ្ហា ដែលភិក្ខុទាំងឡាយបានក្រាបទូលសួរហើយ ទ្រង់បានសម្តែងព្រះធម្មទេសនានេះ ថា “ឣហឹសកា យេ...” ប៉ុណ្ណេះជាដើម ។ កិរ បានឮថា សម័យដែលព្រះមានព្រះភាគ មានភិក្ខុសង្ឃ ជាបរិវារ ស្តេចយាងចូលទៅកាន់ទីក្រុងសាកេតុដើម្បីយាងបិណ្ឌបាត ប្រោសសត្វនោះ, មានព្រាហ្មណ៍ចាស់ម្នាក់ កំពុងតែដើរចេញឣំពីទីក្រុង ស្រាប់តែបានចួបប្រទះនឹងព្រះសាស្តា ក្បែរមាត់ទ្វារក្រុងហើយបានក្រាបរាប ក្បែរព្រះបាទា ក្រាបទូលថា “នែកូនសម្លាញ់ ធម្មតា មាតាបិតា ត្រូវបុត្រធីតាទាំងឡាយទំនុកបំរុង នៅពេលមានវ័យចាស់ ជរា មិនមែនទេឬ? ទូលព្រះបង្គំបានឃើញព្រះឣង្គហើយ សូមព្រះ ឣង្គ ទ្រង់ព្រះមេត្តា និមន្តទៅសួរសុខទុក្ខនឹងមាតាផង” ដូច្នេះហើយ បានក្រាបទូលឣារាធនា ឲ្យព្រះឣង្គស្តេចយាងទៅកាន់ផ្ទះរបស់ខ្លួន ។
ព្រះសាស្តា ទ្រង់ស្តេចយាងទៅ កាន់ផ្ទះនោះហើយ ទ្រង់គង់ នៅលើឣាសនៈ ដែលព្រាហ្មណ៍បានក្រាលទុកហើយ ព្រមទាំងភិក្ខុសង្ឃ ។
ព្រាហ្មណ៍ពីរនាក់ប្តីប្រពន្ធ បានថ្វាយភត្តាហារ ដល់ភិក្ខុសង្ឃ មានព្រះពុទ្ធជាប្រធាន ដោយសេចក្តីជ្រះថ្លាបំផុត ហើយបានក្រាបទូលថា “បពិត្រព្រះឣង្គដ៏ចម្រើន សូមព្រះឣង្គទ្រង់ទទួលនូវភត្តាហារ ក្នុងផ្ទះ របស់ទូលព្រះបង្គំ ជារៀងរាល់ថ្ងៃចុះ” ។
ព្រះសាស្តា ត្រាស់ថា “ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ធម្មតាព្រះពុទ្ធទាំង ឡាយ នឹងមិនទទួលភត្តាហារ តែក្នុងផ្ទះនៃបុគ្គលម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ” ។
ភិក្ខុទាំងឡាយ មានការសង្ស័យ បានប្រជុំសន្ទនាគ្នា ថា “តើហេតុអ្វីបានជាព្រាហ្មណ៍ទាំងពីរនាក់ប្តីប្រពន្ធ ហៅព្រះសាស្តា ថា ជាកូនរបស់គាត់ យ៉ាងដូច្នេះ?” ។
ព្រះសាស្តា ស្តេចយាងមកហើយ ត្រាស់ថា “ម្នាលភិក្ខុទាំង ឡាយ ព្រាហ្មណ៍ទាំង ២ នាក់នេះ ធ្លាប់បានកើតជាមាតាបិតាបង្កើតរបស់តថាគត ឣស់កាលបីពាន់ជាតិមកហើយ ក្នុងឣតីតកាល...” ។ កាលព្រាហ្មណ៍ពីរនាក់ប្តីប្រពន្ធ បានសម្រេចនូវឣរហត្តផល ហើយ បរិនិព្វាន, ពួកភិក្ខុ បានក្រាបទូលសួរសម្បរាយិកភព នឹងព្រះសាស្តា ។
ព្រះបរមសាស្តាចារ្យ ទ្រង់បានត្រាស់នូវព្រះគាថានេះ ថា ៖

ឣហឹសកា យេ មុនយោ និច្ចំ កាយេន សំវុតា

តេ យន្តិ ឣច្ចុត្តំ ឋានំ យត្ថ គន្ត្វា ន សោចរេ ។

ជនទាំងឡាយណា ជាឣ្នកប្រាជ្ញ មិនបៀតបៀនសត្វដទៃ សង្រួមហើយ ដោយកាយទ្វារ ‘(ជាដើម)’ ជានិច្ច, ជនទាំងឡាយនោះ រមែងទៅ កាន់ឋានដែលមិនចេះប្រែប្រួល ជាឋានដែលគេទៅដល់ ហើយ តែងមិនសោកស្តាយ ។