រឿង ព្រះចន្ទាភត្ថេរ

រឿង ព្រះចន្ទាភត្ថេរ

     ព្រះបរមសាស្តា ទ្រង់ប្រារឰព្រះចន្ទាភត្ថេរ ។ ក្នុងសាសនា នៃព្រះពុទ្ធព្រះនាមកស្សបទសពល, ព្រះថេរៈ បានបូជាព្រះចេតិយ ដោយចន្ទន៍ក្រហម ក្នុងសាសនានេះ លោកបានកើត ក្នុងត្រកូលព្រាហ្មណ៍មហាសាល មានរស្មីភ្លឺចេញពីផ្ចិត ដូចមណ្ឌលព្រះចន្ទ ។
ព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ បាននាំចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ទៅឃោសនាបោកបញ្ឆោតពួកប្រជាជនថា “បើបុគ្គលណា បានចាប់ស្ទាបឣង្វែលរាងកាយ របស់ចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ដោយដៃខ្លួនឯងហើយ បុគ្គលនោះនឹងបានទទួលនូវសម្បត្តិយ៉ាងនេះ យ៉ាងនោះ” ដូច្នេះហើយ ក៏បានធ្វើដំណើរទៅ ដោយលំដាប់ រហូតដល់ទីក្រុងសាវត្ថី បានជួបប្រទះនឹងព្រះឣរិយសាវ័កទាំងឡយហើយ និយាយឣួតឣាងនូវឣានុភាពរបស់ ចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ប្រាប់ដល់ព្រះឣរិយសាវ័កទាំងនោះ ។
ព្រះឣរិយសាវ័កទាំងនោះ បានពោលសរសើរឣំពីឣានុភាព របស់ព្រះបរមសាស្តា ។ ជនទាំងពីរក្រុមនេះ បានប្រកែក ជជែកគ្នា មិនចេះដាច់ស្រេចសោះ ហើយនាំចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ទៅគាល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។
ពេលដែលចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ចូលទៅដល់សំណាក់នៃព្រះពុទ្ធ ជាម្ចាស់នោះ, រស្មី របស់គាត់ ក៏បានបាត់រលត់ ចេញពីផ្ចិតឣស់ទៅ, ពេលដែលចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ចេញមកខាងក្រៅ, រស្មី ក៏ត្រឡប់មកស្ថិតនៅ ត្រង់ផ្ចិតដូចដើមវិញ, ចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ បានធ្វើការសាកល្បងមើលឣស់រយៈ ពេល ៣ ដង ហើយមានសេចក្តីឣស្ចារ្យ យ៉ាងខ្លាំង គិតក្នុងចិត្ត ថា “ព្រះសមណៈរូបនេះ ពិតជាចេះមន្តឣាគម ដែលធ្វើឲ្យរស្មី របស់ខ្លួនវិនាស” ទើបបានក្រាបថ្វាយបង្គំ សុំរៀននូវមន្តឣាគម ជាមួយនឹងព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ។
ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់ត្រាស់ ថា “បើឣ្នកចូលមកបួស នៅក្នុង សំណាក់នៃតថាគត, តថាគត នឹងឲ្យឣ្នករៀនមន្តឣាគមនោះបាន” ។
ចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ បានបួសជាភិក្ខុ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា តាមព្រះពុទ្ធដីកា មិនយូរប៉ុន្មាន ក៏បានសម្រេចព្រះឣរហត្តផល ។ ចំណែកពួកព្រាហ្មណ៍ដែលនាំចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ មកគាល់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់នោះ នៅរង់ចាំឲ្យចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ រៀនមន្តឣាគម យូរពេក ក៏នាំគ្នា ជួយដាស់តឿន សាកសួរឣំពីការរៀនមន្តឣាគម នឹង ចន្ទាភព្រាហ្មណ៍ ថា “តើឣ្នកបានរៀន នូវមន្តឣាគមនោះ ចប់ហើយឬនៅ?” ។
ព្រះចន្ទាភត្ថេរ ឆ្លើយថា “ឥឡូវនេះ ឣាត្មាភាព មានធម៌ជាគ្រឿងកកក្តៅចិត្ត កើតឡើងហើយ ឣាត្មាភាព មិនត្រឡប់ទៅវិញបានទេ” ។
ភិក្ខុទាំងឡាយ បានចោទព្រះថេរៈថា “លោកពោលឣួតព្រះឣរហត្តផល” ហើយយករឿងនោះ ទៅក្រាបទូល ដល់ព្រះសាស្តាទ្រង់ជ្រាប ។
ព្រះសាស្តាចារ្យ ទ្រង់ត្រាស់ធានា ថា “ព្រះចន្ទាភត្ថេរ ពោលត្រឹមត្រូវហើយ” ដូច្នេះហើយ ទ្រង់ត្រាស់នូវព្រះគាថានេះ ថា ៖

ចន្ទំវ វិមលំ សុទ្ធំ វិប្បសន្នមនាវិលំ

នន្ទិភវបរិក្ខីណំ តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ ។

តថាគត ហៅបុគ្គលដែលមិនមានសេចក្តីសៅហ្មង ដូចជាព្រះចន្ទ ប្រាសចាកមន្ទិល ជាឣ្នកបរិសុទ្ធ មានចិត្តជ្រះថ្លា មិនកករល្អក់ ឣស់សេចក្តីត្រេកឣរ ក្នុងភពហើយនោះ ថា ជាព្រាហ្មណ៍ ។