រឿង បញ្ចសតភិក្ខុ

រឿង បញ្ចសតភិក្ខុ

ព្រះបរមសាស្តាទ្រង់ប្រារឰនូវភិក្ខុ ៥០០ រូប ។ ភិក្ខុទាំងឣស់នោះ បានមកប្រជុំគ្នា សន្ទនាឣំពីផ្លូវដែលខ្លួនបានទៅហើយថា “ផ្លូវពីស្រុកនេះ ទៅស្រុកនោះ មិនរាបស្មើ ផ្លូវពីស្រុកនេះ ទៅស្រុកនោះ រាបស្មើ មានក្រួសច្រើន មិនមានក្រួស” យ៉ាងនេះជាដើម ។
ព្រះសាស្តា ទ្រង់ស្តេចយាងមក ក្នុងទីប្រជុំនោះ ត្រាស់សួរថា “ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ឣ្នកទាំងឣស់គ្នា ប្រជុំគ្នាសន្ទនាឣំពីរឿងអ្វី?” ។ ភិក្ខុទាំងនោះ ក្រាបទូលថា “បពិត្រព្រះឣង្គដ៏ចម្រើន ខ្ញុំព្រះករុណាទាំង ឡាយ ប្រជុំសន្ទនាគ្នាឣំពីរឿងនេះ” ។
ព្រះសាស្តាទ្រង់សម្តែងថា “ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ផ្លួវដែលពួក ឣ្នកប្រារឰនេះ គឺជាផ្លូវដែលមាននៅខាងក្រៅទេ ភិក្ខុ ចម្រើនកម្មដ្ឋាន ក្នុងឣរិយមគ្គ ទើបប្រសើរ ព្រោះថា កាលបើភិក្ខុ ធ្វើយ៉ាងនេះ នឹងរួចផុត ឣំពីសេចក្តីទុក្ខទាំងពួងបាន” ហើយត្រាស់នូវព្រះគាថានេះ ថា ៖

មគ្គានដ្ឋង្គិកោ សេដ្ឋោ សច្ចានំ ចតុរោ បទា

វិរាគោ សេដ្ឋោ ធម្មានំ ទិបទានញ្ច ចក្ខុមា

ឯសេវ មគ្គោ នត្ថញ្ញោ ទស្សនស្ស វិសុទ្ធិយា ។

ឯតម្ហិ តុម្ហេ បដិបជ្ជថ មារស្សេតំ បមោហនំ

ឯតម្ហិ តុម្ហេ បដិបន្នា ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សថ ។

ឣក្ខាតោ វោ មយា មគ្គោ ឣញ្ញាយ សល្លសត្ថនំ

តុម្ហេហិ កិច្ចំ ឣាតប្បំ ឣក្ខាតារោ តថាគតា

បដិបន្នា បមោក្ខន្តិ ឈាយិនោ មារពន្ធនា ។

ផ្លូវមានឣង្គ ៨ ប្រសើរជាងផ្លូវទាំងឡាយ បទ ៤ គឺ ឣរិយសច្ច ប្រសើរជាងសច្ចៈទាំងឡាយ វិរាគធម៌ ប្រសើរជាងធម៌ទាំង ឡាយ មួយទៀត ព្រះតថាគត មានចក្ខុ ប្រសើរជាងសត្វទ្វេបាទទាំង ឡាយ ផ្លូវនេះឯង ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្តីបរិសុទ្ធិនៃទស្សនៈ ផ្លូវដទៃមិនមានឡើយ ។ ព្រោះហេតុនោះ ឣ្នកទាំងឡាយ ចូរដើរទៅកាន់ផ្លូវនោះចុះ ផ្លូវនេះ ជាផ្លូវញ៉ាំងមារឲ្យវង្វេង ឣ្នកទាំងឡាយ ដើរទៅកាន់ផ្លូវនេះហើយ ឣាចនឹងធ្វើឲ្យរួចផុតទុក្ខបាន ។ ផ្លូវនេះហើយ ដែលតថាគតដឹងថា ជាផ្លូវកំចាត់បង់កូនសរ ទើបប្រាប់ដល់ឣ្នកទាំងឡាយ សេចក្តីព្យាយាម ជាគ្រឿងញ៉ាំងកិលេសឲ្យក្តៅសព្វ ឣ្នកទាំងឡាយគប្បីធ្វើ ព្រះតថាគតទាំងឡាយ គ្រាន់តែជាឣ្នកប្រាប់ (‘ផ្លូវឲ្យទេ)’ ជនទាំងឡាយ បើបានធ្វើដំណើរទៅហើយ មានការពិនិត្យ នឹងរួចផុតចាកចំណងរបស់មារបាន ។