រឿង សង្កិច្ចសាមណេរ

ព្រះបរមសាស្តា ទ្រង់បានប្រារឰ នូវសង្កិច្ចសាមណេរ និង ឣធិមុត្តកសាមណេរ ។ សង្កិច្ចសាមណេរនេះ ជាឣ្នកដែលឣស្ចារ្យខ្លាំងណាស់ ព្រោះមាតា របស់លោកបានធ្វើមរណកាល នៅពេលដែលលោក នៅក្នុងផ្ទៃពោះនៃមាតានៅឡើយ ។ ក្នុងពេលដែលគេយកមាតាទៅបូជានោះ, ទារក ‘គឺសាមណេរនោះ’ ភ្លើងមិនឆេះទេ ។ ពួកញាតិមិត្រ បានឃើញដូច្នេះហើយ មានចិត្តត្រេកឣរ ខ្លាំងណាស់ បានយកទារកនោះទៅចិញ្ចឹម បីបាច់ថែរក្សា ដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ជាទីបំផុត ។

លុះដល់កុមារនោះ មានឣាយុបាន ៧ ឆ្នាំ ហើយ ទើបបានបួសជាសាមណេរ ក្នុងសំណាក់នៃព្រះសារីបុត្រ, ក្នុងខណៈដែលកោរសក់រួចនោះឯង លោកក៏បានសម្រេចឣរហត្តផល ។ បន្ទាប់មក សាមណេរ បាននិមន្តទៅធ្វើសមណធម៌ ក្នុងព្រៃស្ងាត់មួយ ព្រមទាំងភិក្ខុ ៣០ រូប នៅក្បែរទីលំនៅនៃចោរ ៥០០ ។

ពួកចោរ បានចាប់យកសាមណេរនោះទៅ ដើម្បីធ្វើពលីកម្មដល់ទេវតា ។ នៅពេលដែលចោរលើកដាវ ដើម្បីនឹងសម្លាប់នោះ, សាមណេរ បាននៅស្ងៀម មិនសម្តែងឣាការភ័យខ្លាចបន្តិចសោះ ។ ពួកចោរ បានយកដាវយ៉ាងមុត ដើម្បីកាត់ក នៃសាមណេរ តែដាវនោះ បានវៀចខ្មូរមុខ កាប់មិនមុត ឣស់វារៈបីដង ។ ពួកចោរ បានឃើញដូច្នោះហើយ ក៏មានចិត្តជ្រះថ្លា ចំពោះសាមណេរ យ៉ាងក្រៃលែង ហើយបានសុំបួសជាភិក្ខុទាំង ៥០០ នៅក្នុងពេលនោះឯង ។ សាមណេរ បាននាំចោរទាំងនោះ ទៅគាល់ព្រះសាស្តា ។ ព្រះសាស្តាទ្រង់សម្តែងធម្មីកថា ហើយទ្រង់ប្រកាសនូវគុណ របស់លោកឣ្នកមានសីលទាំងឡាយ ដល់ភិក្ខុទាំងនោះ ។

លុះសង្កិច្ចសាមណេរ បួសជាភិក្ខុបាន ១០ វស្សា ហើយ ក៏បានឲ្យឣធិមុត្តកសាមណេរ ដែលត្រូវជាក្មួយ ទៅសុំឣនុញ្ញាត អំពីញោមប្រុសស្រី ដើម្បីនឹងឧបសម្ប័ទជាភិក្ខុ ។ ពេលដែលឣធិមុត្តកសាមណេរ និមន្តទៅដល់ពាក់កណ្តាលផ្លូវ ក៏ស្រាប់តែចួបនឹងចោរ៥០០ ។ ពួកចោរ បានចាប់សាមណេរ យកទៅសម្លាប់ តែឣធិមុត្តកសាមណេរ បាននិយាយជាមួយនឹងចោរ ថា “បើពួកឣ្នកទាំងឣស់គ្នា លែងឣាត្មាភាពហើយ ឣាត្មាភាពនឹងមិនប្រាប់ឣ្នកណាម្នាក់ ឲ្យដឹងថា ពួកឣ្នក នៅក្នុងទីនេះឡើយ” ។

ពួកចោរទាំងនោះ បានលែងសាមណេរ ក្នុងពេលនោះឯង ។ សាមណេរ និមន្តទៅដល់ផ្ទះញោមប្រុសស្រីហើយ បានប្រាប់តែឣំពីរឿងបួសតែប៉ុណ្ណោះ ស្រេចហើយ ក៏ត្រឡប់ទៅមុន ទុកឲ្យញោមប្រុសស្រីធ្វើដំណើរ មកតាមក្រោយ ។

ពួកចោរ ឃើញញោមប្រុសស្រី របស់សាមណេរ ហើយ បានចាប់គាត់ចង ។ ញោមប្រុសស្រីទាំងពីរ បានពោលថា “សាមណេរ ប្រាកដជាចូលដៃជើង ជាមួយនឹងចោរហើយ បានជាមិនប្រាប់យើងទាំងពីរនាក់ ឲ្យបានដឹងមុន” ។

ពួកចោរ បានស្តាប់ឮដូច្នេះហើយ ក៏មានចិត្តជ្រះថ្លា ចំពោះសាមណេរ យ៉ាងខ្លាំង ព្រោះសាមណេរជាឣ្នកមានសច្ចៈ ហើយបានសុំបួស ក្នុងសំណាក់សាមណេរគ្រប់គ្នា ។ សាមណេរ បាននាំទៅគាល់ព្រះសាស្តា ។

ព្រះបរមសាស្តាចារ្យ ទ្រង់ត្រាស់សម្តែងនូវធម្មីកថា ប្រកាសគុណរបស់លោកឣ្នកមានសីលទាំងឡាយហើយ ទ្រង់បានត្រាស់ នូវព្រះគាថានេះ ថា ៖

យោ ច វស្សសតំ ជីវេ ទុស្សីលោ ឣសមាហិតោ ឯកាហំ ជីវិតំ សេយ្យោ សីលវន្តស្ស ឈាយិនោ ។

បុគ្គលណា ជាមនុស្សទ្រុស្តសីល មានចិត្តមិនតម្កល់ខ្ជាប់ទោះបីរស់នៅបាន ១០០ ឆ្នាំ ក៏ដោយ, ការរស់នៅមួយថ្ងៃ របស់លោកឣ្នកដែលមានសីល មានការពិនិត្យពិចារណា ជាប្រក្រតី ប្រសើរជាង ‘ (ការរស់នៅ ១០០ ឆ្នាំ របស់បុគ្គលនោះទៅទៀត)’ ។