រឿង នាងកិសាគោត្តមី

ព្រះបរមសាស្តា ទ្រង់ប្រារឰនូវនាងកិសាគោត្តមីថេរី ។ មានរឿងដំណាលថាៈ ទ្រព្យចំនួន ៤០ កោដិ របស់សេដ្ឋីក្រុងសាវត្ថី បានកើតទៅជាធ្យូងទាំងឣស់ ។ លោកសេដ្ឋី មានចិត្តសោកស្តាយ យ៉ាងខ្លាំង ។ សម័យថ្ងៃមួយ មានសំឡាញ់ របស់គាត់មកប្រាប់ថា “សូមសំឡាញ់ឯង យកទ្រព្យដែលកើតទៅជាធ្យូងទាំងឣស់នេះ ទៅដាក់នៅឯទីផ្សារ បើមានឣ្នកណាមួយ និយាយប្រាប់ថា “មាសប្រាក់” បើឣ្នកនោះ ជាស្រី ចូរសំឡាញ់ដណ្តឹងនាងនោះ យកមករៀបការ ជា មួយកូនប្រុសរបស់ឣ្នក, តែបើឣ្នកនោះ ជាប្រុស ចូរសំឡាញ់លើកកូនស្រី របស់សំឡាញ់ ឲ្យទៅគេចុះ ហើយប្រគល់ទ្រព្យសម្បត្តិទាំងឣស់នោះ ឲ្យទៅបុរសនោះផង” ។

លោកសេដ្ឋី ក៏បានធ្វើតាមទាំងឣស់ ។ មនុស្សដទៃៗ ទៀត បានឃើញហើយ និយាយគ្រប់ៗគ្នា ថា “ធ្យូងៗ” ។ ប៉ុន្តែនាងកិសាគោត្តមី ម្នាក់ឯងប៉ុណ្ណោះ បាននិយាយប្រាប់ ថា “មាស ប្រាក់” ។ លោកសេដ្ឋី ក៏បានសុំនាង ដើម្បីយកទៅរៀបការ ជាមួយកូនប្រុសរបស់ខ្លួន ហើយប្រគល់ទ្រព្យសម្បត្តិ ឲ្យទៅទាំងឣស់ ។ លុះនាង កិសាគោត្តមី រួមរស់ជាមួយស្វាមីបាន ១០ ខែ ក៏បានកូនប្រុសមួយ ។ កូននោះ ចេះដើរបានបន្តិច ក៏បានស្លាប់ទៅ ។ នាងកិសាគោត្តមី មិនដែលបានឃើញមនុស្សស្លាប់ ក៏បានពកូន ដែលស្លាប់នោះ ដើរទៅរកថ្នាំ ដើម្បីធ្វើឲ្យកូននោះ មានជីវិតរស់ឡើងវិញ ។ ពួកឣ្នកស្រុកឃើញហើយ គិតថា “នាងជាស្រីឆ្កួត” ។

ក្នុងគ្រានោះ មានបុរសជាបណ្ឌិតម្នាក់ បានប្រាប់ឲ្យនាងទៅរកព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។ នាងក៏បានទៅក្រាបទូលសុំថ្នាំនឹងព្រះឣង្គ ។

ព្រះសាស្តា ទ្រង់ត្រាស់សម្តែង នូវព្រះធម៌ទេសនា រហូតដល់ នាងបានសំរេចសោតាបត្តិផល ។ ក្រោយមក នាងកិសាគោត្តមី បាន សុំបួសជាភិក្ខុនី ក្នុងសំណាក់នៃនាងភិក្ខុនីទាំងឡាយ ។ ថ្ងៃមួយ នាង ពិចារណានូវភ្លើងប្រទីប ដែលឆេះហើយ រលត់ទៅវិញ ហើយយកមកប្រៀបធៀប នឹងឣត្តភាពរបស់ខ្លួន ធ្វើជាឣារម្មណ៍ ។

ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់ប្រថាប់គង់ ក្នុងព្រះសុគន្ធកុដី ទ្រង់បានបញ្ចេញនូវព្រះរស្មីទៅ ហាក់ដូចជាទ្រង់គង់នៅ ក្នុងទីចំពោះមុខនាងទ្រង់ត្រាស់ ថា “ម្នាលគោត្តមី សត្វទាំងឣស់នោះ តែងកើតស្លាប់ ដូចជាភ្លើងប្រទីប ប៉ុន្តែ សត្វដែលដល់ នូវព្រះនិព្វានហើយ មិនប្រាកដដូច្នោះទេ, ការរស់នៅតែមួយខណៈ នៃលោកឣ្នកឃើញព្រះនិព្វាន ប្រសើរជាងការរស់នៅ ១០០ ឆ្នាំ នៃឣ្នកដែលមិនឃើញព្រះនិព្វាន” ដូច្នេះហើយ ទ្រង់ត្រាស់នូវព្រះគាថានេះ ថា ៖

យោ ច វស្សសតំ ជីវេ ឣបស្សំ ឣមតំ បទំ ឯកាហំ ជីវិតំ សេយ្យោ បស្សតោ ឣមតំ បទំ ។

បុគ្គលណា មិនឃើញផ្លូវព្រះនិព្វាន ទោះបីរស់នៅបាន ១០០ ឆ្នាំ ក៏ដោយ, ការរស់នៅ សូម្បីតែមួយថ្ងៃ របស់លោកឣ្នកដែលឃើញព្រះនិព្វាន ប្រសើរជាង (‘ការរស់នៅ ១០០ ឆ្នាំ របស់បុគ្គលនោះទៅទៀត)’ ។